Απαντήσεις στα Θέματα Βιολογίας Γενικής Παιδείας Γ' τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου 30 Μάη 2014

Βιολογία Γενικής Παιδείας 2014

Απαντήσεις

Θέμα Α

1-δ

2-β

3-γ

4-β

5-α

Θέμα Β

1. Κάθε διαταραχή της ομοιόστασης μπορεί να προκαλέσει την εκδήλωση διαφόρων ασθενειών. Τέτοιες διαταραχές μπορεί να οφείλονται σε παθογόνους μικροοργανισμούς, σε ακραίες μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών (θερμοκρασία, ακτινοβολίες, διαθεσιμότητα οξυγόνου), ενώ συχνά είναι απόρροια του τρόπου ζωής (κάπνισμα, αλκοόλ κτλ.)
2. Με την παστερίωση το γάλα θερμαίνεται στους 62^οC για μισή ώρα, οπότε καταστρέφονται όλα τα παθογόνα αλλά και τα περισσότερα μη παθογόνα μικρόβια, ενώ συγχρόνως διατηρείται η γεύση του.
3. Η διάγνωση της νόσου γίνεται είτε με την ανίχνευση του RNA του ιού είτε με την ανίχνευση των ειδικών για τον ιό αντισωμάτων στο αίμα του ασθενούς. το δεύτερο είναι δυνατό να γίνει μετά την παρέλευση 6 εβδομάδων έως 6 μηνών από την εισβολή του ιού στον οργανισμό. Δυστυχώς όμως ύπαρξη ειδικών αντισωμάτων ή ειδικών κυτταροτοξικών Τ- λεμφοκυττάρων στον οργανισμό του ατόμου δε σημαίνει αυτόματα και ανοσία. Ο ιός συνυπάρχει στο μολυσμένο άτομο με τα αντισώματα που έχουν παραχθεί γι' αυτόν.
4. Πρέπει να τονιστεί ότι η δράση της φυσικής επιλογής είναι τοπικά και χρονικά προσδιορισμένη. Οι συνθήκες του περιβάλλοντος διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή και από χρονική στιγμή σε χρονική στιγμή. Έτσι είναι δυνατόν ένα χαρακτηριστικό που αποδεικνύεται προσαρμοστικό σε μια περιοχή μια καθορισμένη χρονική στιγμή να είναι άχρηστο ή και δυσμενές σε μια άλλη περιοχή ή σε μια άλλη χρονική στιγμή.

Θέμα Γ

1. Στα αντιγόνα αντιστοιχεί η καμπύλη Α και στα αντισώματα η καμπύλη Β
2. Πρόκειται για πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση. Παρατηρώ ότι τη στιγμή της μόλυνσης δεν υπάρχουν αντισώματα για τον ιό, άρα δεν υπάρχουν ούτε λεμφοκύτταρα μνήμης, άρα το άτομο δεν έχει έρθει ξανά σε επαφή με το συγκεκριμένο αντιγόνο. Τα αντισώματα αρχίζουν να παράγονται κάποιες ημέρες μετά τη μόλυνση, εξουδετερώνουν εντελώς τα αντιγόνα (η συγκέντρωση των αντιγόνων μηδενίζεται). Τότε σταματά η ανοσοβιολογική απόκριση και στον οργανισμό παραμένει μικρή συγκέντρωση αντισωμάτων στα Β-λεμφοκύτταρα μνήμης.
3. Επειδή πρόκειται για λοίμωξη από ιό, ενεργοποιείται τόσο η χυμική, όσο και η κυτταρική ανοσία. Οι κατηγορίες των Τ-λεμφοκυττάρων που ενεργοποιούνται είναι τα Τ-βοηθητικά λεμφοκύτταρα, τα Τ-κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα και τα Τ-κατασταλτικά λεμφοκύτταρα. Οι κατηγορίες των Τ-λεμφοκυττάρων που παράγονται είναι τα Τ-βοηθητικά λεμφοκύτταρα μνήμης και τα Τ-κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα μνήμης, τα οποία θα ενεργοποιηθούν σε πιθανή επόμενη έκθεση του οργανισμού στον ίδιο ιό.
4. Στην περίπτωση των ιών δρα ένας επιπλέον μηχανισμός μη ειδικής άμυνας. Όταν κάποιος ιός μολύνει ένα κύτταρο, προκαλεί την παραγωγή ειδικών πρωτεϊνών, των ιντερφερονών. Σε ένα πρώτο στάδιο οι ιντερφερόνες ανιχνεύονται στο κυτταρόπλασμα του μολυσμένου κυττάρου. Σε επόμενο όμως στάδιο οι ιντερφερόνες απελευθερώνονται στο μεσοκυττάριο υγρό και από εκεί συνδέονται με υποδοχείς των γειτονικών υγιών κυττάρων. Με τη σύνδεση των ιντερφερονών στα υγιή κύτταρα ενεργοποιείται η παραγωγή άλλων πρωτεϊνών, οι οποίες έχουν την ικανότητα να παρεμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό των ιών. Έτσι, τα υγιή κύτταρα προστατεύονται, γιατί ο ιός, ακόμη και αν κατορθώσει να διεισδύσει σε αυτά, είναι ανίκανος να πολλαπλασιαστεί.

Θέμα Δ

Ποώδη φυτά → ακρίδες → βάτραχοι → φίδια → γεράκια

1)Η ενέργεια, με τη μορφή της χημικής ενέργειας που εμπεριέχεται στην τροφή των οργανισμών, περνάει από το κατώτερο τροφικό επίπεδο (των παραγωγών) στο ανώτερο.

Έχει υπολογιστεί ότι μόνο το 10% περίπου της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου περνάει στο επόμενο, καθώς το 90% της ενέργειας χάνεται. Αυτό οφείλεται στο ότι:

• Ένα μέρος της χημικής ενέργειας μετατρέπεται με την κυτταρική αναπνοή σε μη αξιοποιήσιμες μορφές ενέργειας (πχ θερμότητα)
• Δεν τρώγονται όλοι οι οργανισμοί
• Ορισμένοι οργανισμοί πεθαίνουν
• Ένα μέρος της οργανικής ύλης αποβάλλεται με τα κόπρανα και τα ούρα (απεκκρίσεις), τα οποία αποικοδομούνται.

Σύμφωνα με τα παραπάνω και με δεδομένο ότι η ενέργεια στις ακρίδες είναι 100.000KJ, η ενέργεια των υπόλοιπων τροφικών επιπέδων είναι:

ενέργεια γερακιών = 10% ενέργειας φιδιών = 100KJ

ενέργεια φιδιών = 10% ενέργειας βατράχων = 1.000KJ

ενέργεια βατράχων = 10% ενέργειας ακρίδων = 10.000 KJ

ενέργεια ακρίδων = 10% ενέργειας ποωδών φυτών ->

ενέργεια ποωδών φυτών = 1.000.000 KJ

                                                                 γεράκια 100KJ

                                                           ___φίδια 1.000 KJ___

                                                         __ βάτραχοι 10.000 KJ___

                                              _____ακρίδες 100.000 KJ________

                                ___________ποώδη φυτά 1.000.000KJ_________

                                                    τροφική πυραμίδα ενέργειας

2) Αν μειωθούν σημαντικά τα βατράχια, οι ακρίδες θα αυξηθούν σημαντικά, διότι τα βατράχια είναι ο μόνος θηρευτής τους. Κι επειδή ο αριθμός των ακρίδων θα αυξηθεί, αναμένουμε ο αριθμός των ποωδών φυτών να μειωθεί σημαντικά, διότι οι ακρίδες τρέφονται αποκλειστικά από τα ποώδη φυτά.

3) Οι μη βιοδιασπώμενες ουσίες δεν μεταβολίζονται, δεν διασπώνται και δεν αποβάλλονται από τους οργανισμούς, επομένως η ποσότητά τους παραμένει σταθερή και είναι κοινή για όλα τα τροφικά επίπεδα του οικοσυστήματος. Επομένως, η ίδια ποσότητα (1mg) ουσίας που υπάρχει στα ποώδη φυτά, ανιχνεύεται και στα γεράκια.

4) Ουσία 1: διοξείδιο του άνθρακα

     Ουσιά 7: νιτρικά ιόντα

Διαδικασία 2: φωτοσύνθεση

Διαδικασία 3: κυτταρική αναπνοή

Διαδικασία 4: διαπνοή / επιδερμική εξάτμιση

Διαδικασία 8: βιολογική αζωτοδέσμευση

Διαδικασία 9: ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση

Διαδικασία 10: απονιτροποίηση

Μικροοργανισμοί 8: αποικοδομητές

Μικροοργανισμοί 6: νιτροποιητικά βακτήρια